Uzun illər mən bu hekayəni unutmağa çalışırdım. Bəlkə də heç xatırlamaq və paylaşmaq da lazım deyil bu hadisəni. Amma mən belə düşünmürəm. Əgər kimsə özü üçün nələrisə götürəcəksə hər şeyə rəğmən mən bunu sizlərlə paylaşacam. Hekayə Zeynəbin hekayəsidir.
Zeynəb 9 cu sinif şagirdi idi. Həyat dolu, şən, gülərüz, bir qiz idi. Bizi etrafina yigmaği bacarirdi,onunla günlərimiz maraqli keçirdi.Birlikdə gəzirdik,maraqli nələrsə kəşf eləyirdik,özümüz üçün heç kimə ziyani olmuyan xeyallar qururduq. Arzular dnizinə səyahət etməkdən çəkinmirdik. O günü dünən olmuş kimi xatırlayıram. Zeynəb qarşımda dayanmış və mənə qonşularındakı bir oğlandan xoşu gəldiyini söyləyir. Bizim ilk reaksiyamız gülmək oldu. O isə utandığından qıpqırmızı olmuşdu.
Bizim bu söhbətdən bir həftə kecmişdi.Zeynəb gəlib dedi ki, bəs həmin oğlan mənə sevgi elan edib. Gözümün önündən getmir. Zeynəb sevincdən dəli olmuş kimi idi,ilk dəfəydi belə bir şey başina gəlirdi, biz xeyli danişdiq güldük. Biz elə bilirdik xoşbəxt günlər başladı. Biz elə bilirdik Zeynəbin dünyası rəngləndi. Biz belə bir gülüşlərlə başlayan hekayənin sonunun necə olacağını təxmin edə bilməzdik.
Bu hadisədən artıq bir ay keçmişdi,Zeynəbgilin qonşuluğundan bir qız mənə zəng vurub narahat səslə mənə bərk-bərk tapşırdı ki, Zeynəbgilə gedim. Səsi çox təlaşlı idi. Mən tez evdən çıxıb onlara getdim. Qapını Zeynəbin anası açdı, Zeynəbin evdə olmadığını əmisigilə getdiyini desədə inanmadım. Uşaq deyildim ki….
O dəqiqə nəsə bir qarışıqlıq olduğunu hiss elədim.Amma heç nə demədən də evə qayıtdım. Bir həftə Zeynəbdən heç bir xəbər ala bilmədim,telefonuna zəng çatmırdı,anası isə bizim görüşməyimizə mane olurdu.Nəhayət 10 günnən sonra Zeynəb məktəbə gəlməyə başladı. Mən onu görəndə təlaşlandım, rəngi solmuşdu və o həmişəki Zeynəbdən fərqli olaraq çox baxımsız idi. Yanına yaxınlaşdığımdan bir neçə saniyə sonar o artıq məni qucaqlayıb ağlayırdı. Nələr oldu deyə soruşsanız bunları deyərəm.
Zeynəbin qardaşı onun qonşularındakı oğlanla olan münasibətini öyrənib və Zeynəbi döyüb.
“Axı o nə biləydi ki, bacısı belə xoşbəxtdi”
Ailəsi telefonunu əlindən alıb, həyətə çıxmağı, dostlarla deyil ünsiyyət qurmaq salamlaşmağı belə qadağan edib. Ailəsi Zeynəbə sevməyi qadağan edib.
Ailə üzvləri evdə Zeynəblə danışmır,hətta anası belə ondan üz çevirmişdi.Sanki Zeynəb böyük bir səhv eləmişdi..
Bu bizim Zeynəblə son görüşümüz oldu.Zeynəb bu olanlara dözə bilməmişdi,həyatının ən çılğın vaxtlarını yaşayan o yeniyetmə intihar etdi..
İndi bu hadisənin üstündən illər keçib. Hal- hazırda mən psixologiya ixtisasının 3cü kurs tələbəsiyəm,bu da Zeynəblə qurduğumuz xəyallardan biri idi.Zeynəbın başına gələn bu hadisə məni bununla bağlı araşdırmalar aparmağa sövq etdi.Zeynəbin yaşadığı vəziyyət gündə yüzlərlə yeniyetmənin başina gəlir.Belə ki, Zeynəbin timsalinda bütün bu yaşda yeniyetmələri suisiddən uzaq tutmaq üçün valideynlərlə və bu yaşda yeniyetmələrlə maarifləndirmə işləri aparmaq lazımdır. Mütəxəssislər uşaq və yeniyetmələr arasında intihar hallarının səbəblərini müxtəlif amillərlə izah edir. Son dövrlərdə yeniyetmələr arasında intihar hallarının artması cəmiyyətdə sosial gərginliklə əlaqədardır. Bundan da ən çox yeniyetmələr əziyyət çəkir. Uşaqları intihara aparan yol onlara qarşı diqqətsizliyin və məsuliyyətsizliyin nəticəsidir.
Yetkinlik çağının bir sıra xüsusiyyətləri var. Bütün yeniyetmələr üçün dünyadakı ən pis, ən qəddar, ən anlayışsız ailə özününküdür. Ən yaxşı ailə isə təbii ki, digərlərinin ailələridir. “Filankəsin atası (anası) həmişə oğlunu (qızını) daha yaxşı anlayır”. Yeniyetmələr qarşılaşdıqları xırda problemləri böyütməyi sevirlər. Ətrafdakılarla yaranmış anlaşılmazlıqlar, sevgili ilə problemlər, sevgilinin xəyanət etməsi bəzən onları intihar etməyə sövq edir. Lakin belə intiharların 80 faizi sadəcə, görüntü xarakteri daşıyır. Lakin yerdə qalan 20 faizdən ehtiyatlı olmaq lazımdır. Hər bir fərd var olmaq ve özünü ifadə etmək istəyir. Özünü ifadə edə bilməyən fərdlərdə özünə qapanma halları baş verir. Gənc qızın həyatında edilə biləcək ən böyük səhv duyğularının gizlədilməsi və ailə tərəfindən heç sayılmasıdır. Etdiyi səhvlərə görə ailə tərəfindən alçaldılması ünsiyyət kanallarını bağlanmasına ve mənfi mühitə yönəlməsinin sürətlənməsinə səbəb olacaq. Gənc qizların mütəxəssislərlə söhbətlərinin çoxunda valideynləri ilə ünsiyyət qura bilmədiyi üçün yanlış yola düşdükləri müşahidə edilir. Bu yaş dövründə sevgilisi olmaq fərqlilik və üstünlük kimi qəbul olunur. Bir gənc qıza bunun səbəbini soruşduqda bunu "Məni ailəm heç bir zaman anlamayıb, məni anlayan tək insan odur" kimi ifadə edə bilər. Belə olan halda valideynlər gənc qızı mühakimə etmədən, şəxsiyyətinə hörmət edərək danışmalıdır.
Zeynəbin də ailəsi tərəfindən anlaşılmaması,onun hislərinin ailəsi tərəfindən heç sayılması ona mənfi təsir göstərmişdi.Bu da Zeynəbin özünü yalniz hiss etməsinə,vəziyyətdən çıxış yolu tapa bilməməsinə və nəticədə onun intiharina səbəb oldu.Yeniyetməlik dövründə uşaqlarınıza dəstək olun,onlarla düzgün ünsiyyət qurmağa,onları anlamağa çalışın.Sizin hər hansi bir sözünüz,hərəkətiniz onların psixologiyasını zədələyə və onların sizdən üz çevirməsinə səbəb ola bilər. Bu isə nə sizə nə də ona lazımdır.
TEYMURLU ÇİNARƏ
Bakı Dövlət Universiteti Təhsildə sosial-psixoloji xidmət 3cü kurs
MƏQALƏLƏRİN İSTİFADƏSİ ZAMANI SAYTA İSTİNAD MÜTLƏQDİQ!
